కోపాన్ని ఎలా తగ్గించుకోవాలి ? పార్టు - 2

నిత్య జీవితంలో మనకు తారసపడే వ్యక్తులు, బంధువులు, స్నేహితులు, తోటి పనివారు ‘కోపం’ వచ్చినప్పుడు దానిని ఎలా చూపిస్తారనే విషయాన్ని గుర్తుకు తెచ్చుకుని చూడండి! అటు ఉగ్రరూపంతో ఊగిపోయే వారినుండి ఇటు ఏ మాత్రం తొణక్కుండా సర్దుకుపోయే వారి వరకూ అనేక స్థాయిల్లో మన కళ్లముందు మెదులుతారు. కోపాన్ని ప్రదర్శించడంలో ఒక్కొక్కరిది ఒక్కో శైలి. కోపం రావడానికి అవసరం అయిన అన్ని దినుసులు ‘మన’లో ఉన్నా, దాన్ని పొడిచి లేపేది మాత్రం ‘బయటి’ కారణాలే. అయితే వచ్చిన కోపం ఎలా ప్రదర్శించాలనేది మాత్రం ‘మనలో’ ఉంటుంది. మనలో మూడు అంశాలు కోపాన్ని నియంత్రిస్తాయి.

1. వ్యక్తి కోప స్వభావం
2. వారిలో ఉన్న ఓర్పు
3. కోప కారకులతో ఉన్న సంబంధం

ఈ మూడు సందర్భాన్ని బట్టి అటు కోపాన్ని పెంచడం కానీ, ఇటు తగ్గించడం కానీ చేస్తాయి. అలాగే కోపాన్ని ఏ రూపంలో చూపాలి, ఎంత వేగంగా చూపాలి అనేది నిర్ణయిస్తాయి.

కోప స్వభావం: కొందరికి మెదడు చాలా చురుగ్గా ఉంటుంది. వారికి వచ్చే ఆలోచనలు, చేసే పనులు సరాసరి వ్యక్తులకన్నా వేగంగా ఉంటాయి. వీరి ప్రవర్తన, శరీర కదలికలు దానికి తగ్గట్టే ఉంటాయి. ఇలాంటి వారిలో కోపం విడుదల వేగంగా ఉంటుంది. అయితే ఇది జబ్బు కాదు. సహజ స్వభావం.

కొన్నిరకాల మానసిక జబ్బుల్లో మెదడు అతి చురుకుగా ఉంటుంది. చిన్నపిల్లల్లో కనిపించే ‘తులవతనం’ లేదా అతి చురుకుదనం (ADHD), మానియా, కొన్ని రకాల స్కిజోఫ్రెనియా జబ్బుల్లో, మెదడు చురుకుదనం చాలా ఎక్కువ అవుతుంది. ఇవి కాక మెదడును ప్రేరేపించే మాదక ద్రవ్యాలు వాడినప్పుడు కూడా మెదడు చురుకుదనం ఎక్కువ అవుతుంది. ఇలాంటి వారు ఆ సమయంలో సహజ స్వభావానికి భిన్నంగా చిన్న కారణానికి కూడా ఉన్నట్టుండి కట్టలు తెంచుకున్నట్టు (Impulsive) కోపాన్ని చూపుతారు. జబ్బు తగ్గగానే యధాస్థితికి వస్తారు.

ఓర్పు: ఇక ఓర్పు విషయానికి వస్తే ప్రతి వారికి కొంత ఓర్పు సహజంగానే ఉంటుంది. మనకు ఉన్న ఓర్పును పది పాయింట్ల స్కేలుమీద మనమే ఊహించుకోవచ్చు. చాలా చిన్న విషయాన్ని కూడా ఓర్పులేనివారు ఒకటో పాయింటులో ఉంటారనుకుంటే, ఎంత రెచ్చగొట్టినా ఏమాత్రం సడలని వారు పదో పాయింటులో ఉంటారు. ప్రతి ఒక్కరికీ ఈ రెండింటి మధ్యలో ఎక్కడో ఒక దగ్గర వారిదయిన ఓర్పు పాయింటు(Threshold) ఉంటుంది. కోపానికి కారణమయ్యే సంఘటన జరిగినప్పుడు తమ ఓర్పు పాయింటు వరకు సహనాన్ని చూపుతారు. ఈలోగా సంఘటన సమసిపోయిందంటే పర్వాలేదు. కానీ అవతలి వారు తెగేదాకా లాగితే ఇక సహనం నశించి ఉగ్రరూపులు అవుతారు. మహాభారతంలో శ్రీకృష్ణుడికి ఓర్పు 10-దో పాయింటులో ఉంటుంది. శిశుపాలుడు తన మాటలతో శ్రీకృష్ణుడిని రెచ్చగొడుతుంటే తన ఓర్పును 10-దో పాయింటు వరకూ వక్కలు లెక్క పెట్టుకుంటూ గడిపి, అది దాటగానే ఆయుధాన్ని వదిలి తల నరికేస్తాడు. అదే ఏ భీముడో అయివుంటే, ఓర్పు తక్కువ కాబట్టి ఆ పని 2-డో పాయింటులోనే జరిగి ఉండేది. ఓర్పు వచ్చే కోపాన్ని కొంత ఆపగలదే కానీ అసలు రానీయకుండా నివారించలేదు. కాకుంటే ఉగ్గబట్టుకునేట్టు చేస్తుంది. వ్యక్తులను, సంఘటనలను అర్ధం చేసుకోలేనివారు, ఎదుటివారి దృష్టితో ఆలోచించలేని వారికి ఓర్పు తక్కువ. అహంభావం, ఆధిపత్య ధోరణులు ఉన్నవారు, ఇతరుల హక్కుల్ని అంగీకరించని వారికి కూడా ఓర్పు తక్కువగా ఉంటుంది. వీటికి భిన్నంగా ఉండే వారికి సహజంగానే ఓర్పు ఎక్కువగా ఉంటుంది.

సంబంధాలు: వచ్చిన కోపాన్ని ఏ రూపంలో ఎంత స్థాయిలో చూపాలనేది ఎవరిమీద కోప్పడుతున్నాం అనే దానిపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఎదుటి వ్యక్తితో వున్న సాన్నిహిత్యం, పగ, ఆ వ్యక్తి వయసు, సామాజిక హోదా, ఆర్థిక స్థితి మొదలైన అంశాలమీద ఆధారపడి వుంటుంది. చెప్పిన మాట విన్నప్పుడు పిల్లలపై ఎక్కువగా కోప్పడతారు. అదే పెద్దవారు విననప్పుడు అంతగా కోపం చూపరు. అలాగే స్నేహితులు ఎగతాళిగా మాట్లాడితే చిరుకోపం చూపే వ్యక్తి గిట్టని వారు ఎగతాళి చేసినప్పుడు చాలా తీవ్రంగా కోపం చూపిస్తారు.

పైన చెప్పిన మూడు అంశాలు కోపం ప్రదర్శించిన వ్యక్తికే కాకుండా కోపాన్ని భరించాల్సిన వ్యక్తికి కూడా వర్తిస్తాయి. ఒకరు కోప్పడినా, అది గొడవగా మారడమా, సద్దుమణగడమా అనేది ఇరువైపులా ఈ అంశాల ప్రాతిపదికనే ఉంటుంది. జరిగే నష్టం వీటినిబట్టే ఉంటుంది.

జీవ లక్షణమైన కోపాన్ని సామాజిక పరిస్థితులకు తగ్గట్టు వెలువరించడంలో ఇన్ని వడపోతలు ఉన్నా వాటిని దాటుకుని ముక్కుమీద కోపాన్ని ప్రదర్శిస్తుంటే, దానివల్ల వచ్చే సామాజిక నష్టాలు ఇలా ఉంటాయి.

• మానవ సంబంధాలు దెబ్బతింటాయి
• పగ, ప్రతీకారాలకు కారణం అయి, డబ్బు ప్రాణాలకు ముప్పు వాటిల్లుతుంది
• కుటుంబ సభ్యుల మధ్య కలహాలకు కారణం అవుతుంది.
• పరువు బజారుకు ఎక్కుతుంది.
• వృత్తి, దానికి సంబంధించిన వివిధ రకాల నష్టాలు చవి చూడాల్సి వస్తుంది.
• వ్యాపార లావాదేవీలలో తేడా వచ్చి ఆర్థికంగా నష్టపోతారు.
• హింసా చర్యలకు పాల్పడి నేరస్తులుగా మారడానికి అవకాశాలు పెరుగుతాయి.
• ఆరోగ్యం పాడయితే ఆర్థిక భారం పడుతుంది.

ఇక ఆరోగ్యకరమైన అంశాలకు వస్తే, అవసరం అయిన దానికంటే ఎక్కువగా తరచు కోపదారి ప్రవర్తన ఉండేవారికి రక్తపోటు, మధుమేహం బారినపడే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి. అలాగే గుండెపోటు, పక్షవాతం లాంటి వయసుతో ముడిపడ్డ జబ్బులు రావాల్సిన వయసుకంటే కాస్త ముందు గానే రావడానికి అవకాశం ఉంది.

కోపాన్ని ఎలా తగ్గించు కోవాలి ? పార్టు - 1

నిర్లక్ష్యంగా  ఆటో తోలుతూ తన కారుకి అడ్డం వచ్చిన ఆటో వాడిని నిలిపి తిట్టాడు గోపాల రావు. వాడు ఎదురు తిరిగాడు. మాట మాట పెరిగి ఆటో వాడిపై చెయ్యి చేసుకున్నాడు. విషయం పోలీసుల దాకా పోయింది. ఆ గొడవ నుండి బయట పడటానికి ఓ వెయ్యి నోటు వదిలింది. కాలేజీ నుంచి ఓ అరగంట ఆలస్యంగా వచ్చిన కూతురి మీద కారణం అడగకుండా కోప్పడింది తల్లి కనక మహాలక్ష్మి. అంతే ఆవేశంతో గదిలోకి వెళ్ళి ఫ్యానుకు ఉరేసుకుంది కూతురు కోమల. శ్యామలరావు ప్రయివేటు కంపెనీలో ఉద్యోగి. నిజాయితీ పరుడేకాక పనిలో దిట్ట. కానీ ముక్కు మీద కోపం ఉండటంవల్ల తోటి ఉద్యోగులతో సంబంధాలు సజావుగా లేవు. మేనేజరు ప్రమోషను లిస్టులో ఉన్నాడు. కేవలం కోపదారి ప్రవర్తన వల్ల అతనికంటే జూనియరు, సౌమ్యుడు అయిన రాజారావు ఆ పోస్టును ఎగరేసుకు పోయాడు. అవధులు దాటే కోపం వల్ల జరిగే అనర్థాలు అనేకం.

                                        *********************************

ఇన్ని అనర్థాలకు కారణం అయిన కోపం ఎందుకు వస్తుంది? ఒకే సంఘటనకు ఒకరికి కోపం రాగా మరొకరికి ఎందుకు రాదు? మెదడులో ఉన్న కోప యంత్రాంగం మర్మాలు ఏమిటి? కోపాన్ని కోపంగానే ప్రదర్శించాలా? మార్చి ప్రదర్శించలేమా? అనే విషయాలను అవగతం చేసుకుంటే కోపాన్ని అదుపులో ఉంచడానికి ప్రయత్నం చెయ్యవచ్చు.

కోపం ప్రకృతి పరమయిన సహజ ఉద్వేగం. ఇది జీవుల శరీర భౌతిక ధర్మం. నేలమీద మనుగడ సాగించే ప్రతిజీవి కోప లక్షణాన్ని తనలో ఇముడ్చుకొనే పుడుతుంది. జీవులు మనుగడ సాగించడానికి ప్రకృతి ఏర్పాటు చేసిన రక్షణ ఆయుధం కోపం. ఇతర జీవులవల్ల తన ప్రాణానికి ప్రమాదం ఏర్పడినప్పుడు మనుగడలో (తిండి, లైంగిక అంశాలలో) పోటీ వచ్చినప్పుడు ఆ స్థితి జంతువుకు ‘సవాలు’ (Threat)గా మారుతుంది. ఈ సవాలను ఎదుర్కోవటానికి జీవులు భయాన్ని లేదా కోపాన్ని ప్రదర్శిస్తాయి.

జీవికి ఎదురయిన సవాలు పెద్దది అయినప్పుడు లేదా తన శక్తికి మించినప్పుడు భయంతో దూరంగా ‘పరారు’ (Flight) అవుతుంధి. అయితే అదే సవాలు చిన్నది అయినప్పుడు లేదా తన స్థాయికి తక్కువ అయినప్పుడు ‘దబాయింపు’ (Aggression)కు ధిగుతుంది. దబాయింపులో భాగంగా అవసరం అయితే 'పోరాటం'. (Fight) ఛేస్తుంది. ఆ విధంగా భయం, దబాయింపు అనే రెండు ప్రవర్తనల జీవులు మనుగడ కోసం రూపొందించిన ఒకే నాణానికి ఉండే రెండు వైపులు. జీవ సంబంధమైన సహజ ఉద్వేగాలు అన్నీ మానవుల్లో సమాజకీకరణ చెందుతాయి. అందులో భాగంగానే మనలో ఉండే జంతు స్వభావ ‘దబాయింపు’కు  నాగరికపు పూత పూసి ‘కోపం’గా ప్రపర్శిస్తాము.

కోపాన్నీ, భయాన్ని పుట్టించే కేంద్రం మెదడు లోపల ‘లింబిక్ లోబు’లో ఉంటుంది. సందర్భాన్ని బట్టి ఈ రెండింటిలో ఏ ఉద్వేగం కలిగినా అత్యవసర పరిస్థితిని ఎదుర్కోవడానికి శరీరాన్ని సమాయత్త పరచే అడ్రినలిను, నారడ్రినలిను హార్మోనులు విడుదల అవుతాయి. దీనివల్ల బీపీ పెరగటం, గుండె వేగంగా కొట్టుకోవటం, కాళ్ళూ చేతులకు రక్త ప్రసరణ ఎక్కువ కావటం, ఊపిరి ఎక్కువగా తీసుకోవటం లాంటి లక్షణాలు కనపడతాయి. అలా కోపం వచ్చినా, భయం వచ్చినా శరీరంలో జరిగే మార్పులు, కనపడే లక్షణాలు ఒకేలా ఉంటాయి.

మెదడులో భయం, కోపానికి సంబంధించిన కేంద్రాలు పుట్టినప్పటి నుండి చనిపోయే వరకు నిరంతరం రావణ కాష్టంలా మండుతూనే (Fire) ఉంటాయి. అయితే వాటిని బయటకు పొక్కనీయకుండా బలవంతంగా ‘అణచి’ (Inhibit) ఉంచే కేంద్రం కూడా ‘లింబిక్ లోబు’లోనే ఉంటుంది. ఈ కేంద్రాన్ని సడలిస్తే కోపం బయటకు వస్తుంది. ఎంత సడలింపు జరిగితే ఆ మేరకు కోపం వస్తుంది. అయితే ఈ సడలింపును అణచివేత కేంద్రం తనకు తానుగా ఇవ్వదు. మానవులలో సామాజిక ఆంశాలను పర్యవేక్షించే ‘ప్రీ ప్రాంటల్ కార్టెక్సు’ ఆదేశాలను అందుకొని దాని ప్రకారం సడలిస్తుంది.

నిత్యం మనముందు జరిగే సామాజిక సంఘటనల ఆధారంగా ‘ప్రాంటల్ కార్టెక్సు’ (వ్యవహార సౌలభ్యం కోసం దీనే్న మనసు అనుకుందాం) స్పందిస్తుంది. కోపాన్ని తెప్పించే సంఘటన జరిగినప్పుడు దాని తీవ్రతను బట్టి సడలింపు ఆదేశాలను ఇస్తుంది. మనం ‘అదిపని’గా పట్టించుకోనంత వరకూ ఈ చర్య యథాలాపంగా జరిగిపోతుంది. కానీ మనం పట్టించుకుంటే మాత్రం సడలింపు ఆదేశాలు ఇవ్వటమా, వద్దా అనేది నూటికి నూరు పాళ్ళు ‘మన’ (Will power) అదుపులోకి తీసుకోవచ్చు.

మనం సామాజిక జీవులం కాబట్టి పుట్టుకతో వచ్చే సహజ ఉద్వేగాలను అలాగే వదిలేస్తే కుదరదు. వాటిని సమాజ పరిస్థితులకు తగ్గట్టు అదుపులో ఉంచుకోవాలి. ఈ అదుపు పుట్టుకతో రాదు. ఎదిగే కొద్ది ఎవరికి వారు నేర్చుకోవాలి. దీనినే 'సామాజకీకరణ' (Socialization) అంటాము. అందులో భాగంగా సహజ ఉద్వేగం అయిన కోపాన్ని మన అదుపులో ఉంచే ‘ఓర్పు నేర్చుకోవాలి. వ్యక్తి పెరిగే వాతావరణం, పరిసరాలు, కుటుంబ కట్టుబాట్లు, చుట్టూ ఉన్న సమాజం దన్నుగా ఓర్పు రూపొందుతుంది. ఇది ఎంత బలంగా ఏర్పడితే కోపాన్ని అణచే కేంద్రానికి అంత బలం చేకూరుతుంది.

కోపం నేరుగా ఉన్నట్టుండి పుట్టుకు రాదు. దానికో కారణం కావాలి. మన చుట్టు ఉండే వ్యక్తులు, పరిస్థితులు, సందర్భాలు కోపం రావటానికి కారణాలుగా ఉంటాయి. కారణ తీవ్రతను బట్టి విడుదల అయ్యే కోపం ఏ రూపంలో, ఎంత త్వరగా, ఎంత తీవ్రతతో ప్రదర్శించాలనే తేడాలు ఉంటాయి. సంఘటన పట్ల అవగాహన, దాన్ని అర్థం చేసుకునే తీరు, అలవర్చుకున్న ‘ఓర్పు’ తదితర అంశాలు దీన్ని నిర్ణయిస్తాయి. ఇంకో మాటలో చెప్పాలంటే నిరంతరం రగులుతూ ఉండే కోపాన్ని బయటకు రానివ్వటమా, వద్దా అనేది మన మనసులో ఉన్న ‘అణచివేత-విడుదల’ బలా బలాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. కోపం రావటం అంటూ జరిగితే అటు పూర్తిగా జంతు ప్రవర్తన అయిన కొట్లాట నుండి ఇటు అత్యంత నాగరికమయిన సహాయ నిరాకరణ వరకూ ఏ రూపంలో అయినా ఉండవచ్చు. ఎంత తీవ్రంగా అయినా ఉండవచ్చు.

మనుషుల్లో కోపానికి కారణాలను పరిశీలిస్తే ప్రకృతి పరమయిన సహజ పరిస్థితుల (ప్రాణాపాయం, మనుగడ) కంటే సామాజిక పరిస్థితులే ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తున్నాయి. అంటే వ్యక్తిత్వం, అహంభావం, నమ్మకాలు, గుర్తింపు, గౌరవం, ఆధిపత్యం, తదితర అంశాలకు భంగం వాటిల్లినప్పుడు కోపంపై ఉన్న అణచివేత వైదొలుగుతుంది. వచ్చే కోపాన్ని వ్యక్తీకరించటంలో కూడా ఇదే వైవిధ్యం కనపడుతుంది. మిగతా జీవులు పోరాటం, పలాయనం అనే ఆదిమ పద్ధతుల్లో మాత్రమే కోపాన్ని వ్యక్తీకరిస్తాయి. మనుషులు అరవటం, తిట్టటం, అవమాన పర్చటం, చెయ్యి చేసుకోవడం, దాడి చేయడం, వస్తువులు పగలగొట్టటం లాంటి ‘చురుకు కోపపు’ (Active Aggression) రూఫాలతో పాటు, మౌన పోరాటం, నిరాహార దీక్ష, అలగటం, సహాయ నిరాకరణ లాంటి ‘మెతక కోపపు’ (Passive Aggression) రూఫాలలో కూడా చూపుతారు.

కోపాన్ని ప్రదర్శించడంలో వ్యక్తిగత వైవిధ్యాలే కాకుండా ఒక సమష్ఠి ప్రయోజనం కోసం సామూహికంగా కోపాన్ని ప్రదర్శించే రూపాలు కూడా ఉంటాయి. బందులు, ధర్నాలు, పెన్నుదింపు(Pen down ) లాంటి కార్యక్రమాలు కూడా ఉమ్మడిగా కోపాన్ని ప్రదర్శించడమే. అలాగే ఒక జాతి లేదా వర్గం ఒక రాజకీయ ప్రయోజనాన్ని ఆశించి సామూహికంగా చూపే ఉమ్మడి కోపమే సత్యాగ్రహం, విప్లవ పోరాటం, ఉగ్రవాదం లాంటి రాజకీయ పోరాట సిద్ధాంతాలు అవుతాయి.

సెక్సులో ధాతు పుష్టిని పెంచే మందులు!

ప్రశ్న: లైంగిక శక్తి కోసం ధాతుపుష్టి పెరగటానికి అని నాలుగువేలు పెట్టి ఏదో తైలం కొన్నాడు నా మిత్రుడు. మొదటిరోజు కొంతపని చేసిందట. ఆ తరువాత ఉపయోగం లేదని అంటున్నాడు. అసలు ధాతుపుష్టి పెరగడానికి అలాంటివి ఏమైనా ఉన్నాయా? ఉంటే ఎక్కడ దొరుకుతాయి                                        - కె. కృపాకర్, ఏలూరు

సమాధానం:  మీ మిత్రుడు లాంటి వారు ఉన్నంత కాలం అలాంటి ధాతుపుష్టి మందులు దొరుకుతూనే ఉంటాయి. అక్కడా ఇక్కడా అనే తేడా లేకుండా అధునాతన మెడికలు షాపుల నుండి నాటు మందులు అమ్మే దుకాణాలలో ఎక్కడయినా దొరుకుతాయి. ఇక అవి పనిచేయటం అంటారా? అద్భుతంగా పనిచేస్తాయి. కాకుంటే మీ మిత్రుడులాంటి వారి ధాతుపుష్టికి కాదు. అమ్మినవాడి ఆర్థిక పుష్టికి. 

     లైంగికతలో మనసు, శరీరం సమన్వయంతో పని చేయాలి. ఈ రెంటిలో లోపంలేకుండా ఉంటే మనిషిలో పుట్టే ‘ఆలోచనే’ లైంగిక ధాతువుగా పనిచేస్తుంది. శరీరం బాగుండి మనసు ఒత్తిడి, దిగులు, అలజడి, సైకొసిసులాంటి ఇబ్బందుల్లో ఉన్నా, మనసు బాగుండి శరీరంలో (హార్మోనులు, నరాలు, రక్తనాళాలలో) లోపం ఉన్నా లైంగిక ఇబ్బందులు వస్తాయి. అందుకు కారణాలను గుర్తించి వాటిని సరిచేస్తే సమస్య తీరుతుంది. ఎవరు ఏది చెబితే వాటిని గుడ్డిగా అనుసరిస్తే నష్టపోక తప్పదు. లైంగికతను పెంచే ధాతువులు ఏమీ లేవు. ప్రస్తుతం లేపుడు మాత్రంగా వాడే ‘సిల్డెనాఫిల్’ కూడా అంగంలో మూసుకుపోయిన నెత్తురు గొట్టాలను తాత్కాలికంగా వెడల్పు చేసి అప్పటికప్పుడు పని జరిగేట్టు ఉపయోగపడతాయి.

ప్రశ్న: మా అమ్మాయి వయసు 21 సంవత్సరాలు. మూడేళ్ళ ముందు వరకూ చదువుల్లో బాగా ఉండేది. చలాకీగా అందరితో కలుపుగోలుగా ఉండేది. పాప ప్రవర్తన రాను రానూ ఘోరంగా తయారౌతోంది. ఎవరినీ కలవటానికి ఇష్టపడటం లేదు. తనకు తానుగా ఏ పనీ చేయదు. ప్రతీ పనికీ నెట్టాల్సిందే. అరచి గోల చేస్తే కదులుతుంది. బలవంతంగా చేయించానా నిదానంగా చేస్తుంది. పని చేస్తూ అలాగే కూర్చొండి పోతుంది. ఒంటరిగా ఉండడానికి ఇష్టపడుతుంది. స్నానం గంటలకొద్ది చేస్తుంది. ఎప్పుడూ తనలో తానే ఏదో ఆలోచించుకుంటున్నట్లు ఉంటుంది. నేరుగా మనవైపు చూసి మాట్లాడదు. అప్పుడప్పుడూ తనలోతానే మాట్లాడుకోవటం, నవ్వుకోవటం చేస్తుంది. కాలేజీ చదువు దాదాపు మానేసినట్టే. చెప్పీ, చెప్పీ మాకు విసుగు వస్తోంది. ఆసుపత్రికి రమ్మంటే రాదు. నేను బాగానే ఉన్నాను. రాను అంటుంది. మా బంధువులు యోగా, మెడిటేషన్ చేయిస్తే తగ్గుతుందని చెబుతున్నారు. అలా చేయించడానికి కూడా వీలు కావటం లేదు. ఏమీ చేయాలో తోచటం లేదు.                                         - ఈ మెయిలు ద్వారా ఓ తండ్రి

సమాధానం: మీరు రాసిన లక్షణాలను బట్టి మీ అమ్మాయికి ‘కెటటానిక్ స్కిజో ఫ్రెనియా’ అనే జబ్బుతో బాధపడుతున్నట్లు తెలుస్తోంది. మనిషికి వచ్చే మానసిక వ్యాధుల్లో ఇది తీవ్రమయిన దానికందే లెక్క. ఈ జబ్బు మొదలయినప్పటి నుండి చాపకింద నీరులా తెలియకుండానే ముదురు దశకు వస్తుంది. జబ్బు పెరిగే కొద్ది వ్యక్తిత్వాన్ని (Personality), గుర్తింపు(Identity)ని దెబ్బతీస్తుంది. సమాజంలో భాగంగా ఉండాల్సిన వారు సమాజంతో సంబంధం లేకుండా వారిదయిన ప్రపంచంలో బతుకుతారు. దీనివల్ల, విద్యా, ఉపాధి, వైవాహిక తదితర మానవ సంబంధాలలో వారి పాత్రను పోషించలేరు. జబ్బు తీవ్రత పెరిగే కొద్ది జీవచ్ఛంలా మారిపోతారు. మీ అమ్మాయి విషయంలో ఇప్పటికే కొంత ఆలస్యం జరిగింది. త్వరగా మానసిక వైద్యుల దగ్గర వైద్యం చేయించండి. మందులు వాడటం తప్పనిసరి. మీరు చేయించే వైద్యాన్ని బట్టి మూడు, నాలుగు నెలల్లో కొంత మెరుగు కనిపిస్తుంది. మెరుగు అయింది కదా అని మందులు ఆపకూడదు. సుమారు రెండేళ్ళపాటు మందులు వాడాల్సి ఉంటుంది. ఈ జబ్బుకు  యోగా, మెడిటేషన్ లాంటి ప్రక్రియలు కాలయాపనకు తప్ప పనికిరావు. మొదట మందులు వాడటం ఒక్కటే పరిష్కారం. ఆ తరువాత ఆమెను సమాజంలో కలపటానికీ, జబ్బు పెరగకుండా ఉండటానికి పునరావాస చికిత్స అవసరం అవుతుంది. అవన్నీ వైద్యం చేసే డాక్టరు చూసుకుంటారు.

ప్రశ్న: మా అబ్బాయి టెన్త్ ఫస్ట్ క్లాసులో పాసయ్యాడు. టెన్త్ ఇంట్లో ఉండే చదివాడు. ఇప్పుడు ఇంటర్ ఫస్టియిర్ బైపీసీ శ్రీ చైతన్యలో చేర్పించాము. చేరినప్పటి నుండి వాడికి ఆరోగ్యం సరిగ్గా ఉండటం లేదు. తరచూ తలనొప్పి వస్తుంది. చదవాలంటే ఏకాగ్రత కుదరటం లేదని చెబుతున్నాడు. క్లాసులో తూగు  వస్తుందని, పాఠాలు అర్థం కావటం లేదని అంటున్నాడు. ఈ రెండేళ్ళూ ఎలాగో కష్టపడి చదివి ఎంసెట్‌లో ర్యాంకు తెచ్చుకోమని నచ్చజెప్పాము. ఇప్పుడు అసలు నేను చదవనే చదవనని మొండికేస్తున్నాడు. ఇంటికి వచ్చేస్తానని ఒకటే గొడవ. వాడిని డాక్టర్‌ని చేయాలని మా కోరిక. కౌన్సిలింగు ఇప్పిస్తే ఉపయోగం ఉంటుందా?                                               - వి. రమణారెడ్డి, మదనపల్లె

సమాధానం: కౌన్సిలింగు తప్పకుండా ఉపయోగపడుతుంది,కాకుంటే కౌన్సిలింగు చెయ్యాల్సిందే. పిల్లవాడికి కాదు. ప్రధానంగా తల్లిదండ్రులకు. పిల్లల చదువులో వారి శక్తి సామర్థ్యాలు చదువుపట్ల వారికి ఉండే ఆసక్తి, తగిన వాతావరణం ఈ మూడు ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తాయి. ఈ మూడు సరిగ్గా ఉన్నప్పుడు మాత్రమే తల్లిదండ్రులు సమకూర్చే వనరులు (మరో మాటలో డబ్బు) అదనపు పాత్ర పోషిస్తుంది. కానీ ఇప్పటి చదువుల్లో ఇందుకు పూర్తి విరుద్ధంగా ఉంటుంది. కేవలం డబ్బు ఉంది కాబట్టి కార్పొరేటు సంస్థల్లో చేర్పిస్తే ఇవి రావు. ఇప్పటి కాలంలో పదో తరగతిలో మంచి మార్కులు వచ్చినంత మాత్రాన పిల్లవాడికి నిజంగా సామర్థ్యం ఉండాలన్న రూలేం లేదు. కారణం ఏమిటంటే దాదాపు కార్పొరేటు బడులన్నీ పిల్లల మానసిక సామర్థ్యాన్ని పట్టించుకోకుండా కేవలం వారిలో ఉన్న సామర్థ్యాన్ని బట్టి ఉపయోగించి మార్కుల రూపంలోకి మారుస్తున్నాయి. దీనివల్ల నిజంగా సామర్థ్యం ఉన్న పిల్లలకు పోయేది ఏమీ లేదు కానీ లేని పిల్లలు ఉన్నత చదువులకు పోయేకొద్ది చదువు భారంగా మారి మానసిక సమస్యలు తలెత్తుతాయి. మీ అబ్బాయికి పై చదువుకి సామర్థ్యం ఎంత ఉందనేది మంచి క్లినికల్ సైకాలజిస్టు దగ్గర అంచనా వేయించండి. అలాగే పిల్లవాడికి మీరు చదివించదలచుకున్న చదువుపై ఆసక్తి ఉందో లేదో కనుక్కోండి. ఈ రెండింటిలో ఇబ్బంది లేకపోతే చదువు వాతావరణం కారణం అయి ఉంటుంది.

         దాదాపు కార్పొరేటు విద్యా సంస్థలన్నింటిలో పిల్లలకు ప్రతికూల వాతావరణం ఉంటుంది. ఈ సంస్థలు పిల్లల మానసిక, శారీరక ఉల్లాసానికి దాదాపు సమాధి కడతాయి. అన్నిటికంటే ముఖ్యంగా పిల్లల నిద్రను దారుణంగా దోపిడీ చేస్తాయి. మీ అబ్బాయి వయసుకు రోజుకు తొమ్మిది గంటల నిద్ర కావాలి. కానీ కార్పొరేటు కాలేజీలలో పిల్లల్ని నిద్ర పోనిచ్చేది కేవలం 5 లేదా 6 గంటలే. తగ్గిన ఆ మూడు గంటల నిద్రవల్ల కూడా మీ అబ్బాయికి మీరు చెప్పిన లక్షణాలు రావొచ్చు. మీ అబ్బాయిని ఒకసారి క్లినికల్ సైకాలజిస్టు దగ్గర చూపించి, వారి సలహా పాటించండి.


ఇవి 8 - 12 - 2010 ఆంధ్రభూమి దిన పత్రికలో ఇచ్చిన "సందేహాలు - సమాధానాలు" మీ ప్రశ్నలు పంపాల్సిన చిరునామా dr.teja @ymail.com  

కొలెస్టరాలుతో కొందరికే చిక్కు

ప్రసాద రావుకి 40 నిండాయి. ఇప్పటి వరకూ ఎలాంటి అనారోగ్యమూ లేదు. పత్రికలలో ఆరోగ్య శీర్షికలు చదవటం అలవాటు. ‘‘40 దాటాక ఆరోగ్యంగా ఉన్నప్పటికీ వైద్య పరీక్షలు చేయించుకోవటం మంచిది’’ అనే విషయం ఎక్కడ చదివాడో కానీ బుర్రలోకి దూరింది. ఒక డాక్టర్ని కలిసి, ఓ అయిదు వేలు ఖర్చు పెట్టి మొత్తం పరీక్షలు చేయించు కున్నాడు. అదృష్టవశాత్తు అన్నీ బాగానే ఉన్నాయి. కానీ రక్తంలో పిసరంత కొలెస్టరాలు ఎక్కువగా ఉందని తేలింది. అసలే ఆనంద రావుకి ఆరోగ్యం పట్ల కాస్త జాగర్త ఎక్కువ. పైగా పత్రికలలో ఆరోగ్య శీర్షికలు చదివే అలవాటు. దీనికి తోడు పరీక్షలు చేయించిన డాక్టరు కాస్త ‘కొలెస్టరాలు’ ఉండే ఆహారం తగ్గించమని చెవిలో వేశాడు. ఇంకేముందీ! ఆగమేఘాల మీద ఏయే పదార్థాలలో కొలెస్టరాలు ఉంటుందో లిస్టు సేకరించటం మొదలయింది. టీవీ ప్రకటనల్లో ‘మా కంపెనీ నూనెలో జీరో కొలెస్టరాలు’’ అన్న బ్రాండుల నూనెని మాత్రమే కొనుమని భార్యకు హుకుం జారీ చేశాడు. అటు తిరిగి ఇటు తిరిగి ఇప్పుడు ప్రసాద రావుకి కొలెస్టరాలు ఫోబియా పట్టుకుంది.

            *************************************************                                  *************************

ప్రసాద రావుది కాస్త అతిశయోక్తి ‘స్టోరీ’ అనుకున్నా ఆరోగ్యం పట్ల అంతో ఇంతో శ్రద్ధ తీసు కునే వారిలో పత్రికలలో ఆరోగ్య శీర్షికలు చదివే వారిలో, ‘సరుకు’ లేకుండా పత్రికల్లో శీర్షికలు రాసే వారిలో (అందులో డాక్టర్లు, తిండి నిపుణులు కూడా ఉండ వచ్చు) కొలెస్టరాలు వ్యవహారం ఓ పెద్ద భూతంలా పరిగణిస్తారు. నిజానికి కొలెస్టరాలు గురించి పూర్తిగా తెలుసు కుంటే దానికి అంత ‘సీను’ లేదని తేట తెల్లమవుతుంది.

కొలెస్టరాలు మన శరీరంలో చాలా ముఖ్యమయిన కీలక జీవన క్రియలను పోషిస్తోంది. పైత్య రసం తయారు కావటానికీ, వైటమిను-డి తయారీకి, మరికొన్ని హార్మోనులు (ప్రాజెస్టరాను, గ్లూకో కార్డికాయిడు, అండ్రోజను, ఈస్ట్రోజను, మినరలో కార్టికాయడు) తయారు కావటానికి కొలెస్టరాలు కావాలి. వాటి తయారీలో ఇది ముడి సరుకుగా ఉపయోగ పడుతుంది. అంతటి ప్రాధాన్యత ఉన్నా ఈ కొలెస్టరాలు శరీరానికి రెండు రకాలుగా అందుతుంది.

శరీరానికి అవసరమయిన కొలెస్టరాలులో దాదాపు మూడో వంతు శరీరం తయారు చేసు కోగా మిగిలిన పావు వంతు తిండి ద్వారా అందుతుంది. అయితే ఇందులో మరో వెసులుబాటు కూడా ఉంటుంది. మన ఆహారంలో అసలు కొలెస్టరాలే లేక పోతే అవసరమయిన మొత్తాన్ని శరీరమే దానంత అదే తయారు చేసుకుంటుంది. మన తిండిలో ఎక్కువ కొలెస్టరాలు ఉంటే ఆ మేరకు శరీరం తన తయారీని తగ్గించు కుంటుంది. కాబట్టి మనం తిన్నా, తినక పోయినా దాని అదుపులో అది ఉంటుంది. అంటే కొలెస్టరాలు ‘సొంత అదుపు’ (Auto regulation) మన శరీరం లోనే ఉంటుంధి. కాబట్టి సాధారణ జనం కొలెస్టరాలును అదుపులో ఉంచు కొనే నియమాలేవీ పాటించాల్సిన అవసరం లేదు. చాలా మంది ఆరోగ్యం  పట్ల అదనపు జాగర్త తీసు కోవాలన్న నెపంతో ‘అది తింటే కొలెస్టరాలు, ఇది తింటే కొలెస్టరాలు’ అని అతి జాగర్తలకు పోతారు. అలాంటివేమీ అవసరం లేదు. వయసుతో నిమిత్తం లేకుండా సాధారణ జనం అన్నీ హాయిగా తిన వచ్చు.

అయితే పైన చెప్పిన నీతులు చాలా కొద్ది మందికి వర్తించవు. వీరిలో కొలెస్టరాలను అదుపులో ఉంచే ‘మర’లో లోపం రావటం వల్ల శరీరంలో కొలెస్టరాలు నిలువలు ఎక్కువగా పేరుకు పోతాయి. రక్తంలో '‘ఉండాల్సినంత కొలెస్టరాలు ఉంది. ఇక మీ తయారీని ఆపండి’' అని కొలెస్టరాలును తయారు చేసే అవయవాల చెవిన వేసే ఎంజైములు లోపించటం వల్ల వాటికి తిరుగు సమాచారం (Feed back) లేక అవి తయారు చేస్తూనే ఉంటాయి. 

మరి కొందరిలో కొలెస్టరాలును వివిధ అవసరాలకు మళ్ళించాల్సిన ఎంజయములు పుట్టుక తోనే లోపించటం వల్ల అది ఖర్చు కాకుండా నిలువలుగా పేరుకు పోతాయి. సాధారణంగా ఈ రెండు లోపాలు వంశపారంపర్యంగా వస్తాయి.

గుండె జబ్బు, పక్షవాతం లాంటి అనేక జబ్బులు రావటానికి ‘రక్త నాళాలు గట్టి పడటం’ (Atherosclerosis) ఒక ప్రధాన కారణం. రక్త నాళాలు గట్టి పడటానికి బీపీ, షుగరు, ఊబకాయం, సోమరి జీవితం, వ్యాయామం లేక పోవటం, మానసిక ఒత్తిడి, పొగ తాగటం అనే ‘పాలయ్యే కారణాలు (Risk factors) ఉండే వారికి ఎక్కువగా జరుగుతుంది. వీటిలో విడివిడిగా దేనికి అదే పాలుబడే కారణంగా పని చేస్తాయి. వ్యక్తిలో పాలయ్యే కారణాలు  పెరిగే కొద్ది ఎక్కువగా ఉన్న కొలెస్టరాలు కూడా రక్త నాళాలు గట్టి పడ టానికి ఉడుత సాయం చేస్తుంది. కొలెస్టరాలు నిలువలు మరీ ఎక్కువ అయినప్పుడు అవి రక్తం లోనే కాకుండా శరీరంలో అక్కడక్కడా పేరుకు పోతాయి.

కాబట్టి చెప్పొచ్చేది ఏమిటంటే మామూలు వ్యక్తులు కేవలం కొలెస్టరాలు పెరుగుతుందనే నెపంతో తినాల్సిన వాటిని త్యాగించాల్సిన అవసరం లేదు. వారసత్వపు కొలెస్టరాలు జబ్బు ఉండే వారిని మినహాయిస్తే సాధారణ జనానికి కొలెస్టరాలు పెరిగే అవకాశం లేదు. ఎప్పుడయినా ఒకసారి రక్తంలో కొలెస్టరాలు ఎక్కువ అయితే కంగారు పడాల్సింది ఏమీ లేదు. సాధారణంగా అది తప్పుడు రిపోర్టు అయి ఉంటుంది. అనుమానం వస్తే తూకం బాగుండే (Standard Lab) దగ్గర ఒకటికి రెండు సార్లు పరీక్ష చేయించండి.

ఎప్పుడూ ఉండాల్సిన దానికన్నా ఎక్కువ కొలెస్టరాలు ఉన్నప్పుడు కూడా దానికి మందులు వాడటం మంచిది కాదు. దాన్ని తగ్గించ టానికి కూడా ఒక జీవన సరళి ఉంది. అలాంటి జీవన సరళి పాటించాక కూడా అదుపు లోకి రాక పోతే, రక్త నాళాలు గట్టి పడ టానికి మిగిలిన పరిస్థితులు కూడా అనుకూలంగా ఉన్నప్పుడు, మలి ప్రయత్నంలో భాగం గానే మందులు వాడాలి. అధికంగా కొలెస్టరాలు ఉన్న వారు దాన్ని తగ్గించు కోవటానికి మార్చు కోవాల్సిన జీవన సరళి ఇలా ఉండాలి.

• పైత్య రసం తయారీకి అధిక మొత్తంలో కొలెస్టరాలు కావాలి. ఎంత ఎక్కువ పైత్యరసం తయారయితే అంత ఎక్కువగా కొలెస్టరాలు ఖర్చు అయిపోతుంది. పీచు పదార్థాలు ఎంత ఎక్కువగా తింటే, అంత ఎక్కువ పైత్యరసం తయారవుతుంది. మల్ల బద్దకం తగ్గటం, బరువు తగ్గటం, ఇందులో మీరు వద్దనుకున్నా వచ్చే అదనపు బహుమతి.

• వ్యాయామం ఎంత ఎక్కువగా చేస్తే అంత ఎక్కువగా కొలెస్టరాలు తగ్గుతుంది. బీపీ తగ్గటం, షుగరు అదుపులో ఉండటం, బరువు తగ్గటం, చలాకీగా ఉండటం అదనపు ప్రయోజనాలు.

• ఎవరికయినా తినే తిండి మొత్తంలో కొవ్వు లేదా నూనెలు 30 శాతం ఉండాలి. అంతకు మించి ఎంత ఎక్కువ కొవ్వు లేదా నూనెల వాడకం పెరిగితే అంత ఎక్కువగా కొలెస్టరాలు పెరుగుతుంది. లావు కావటం వద్దనుకున్నా వచ్చే అదనపు నష్టం.

• ఊబకాయం, సోమరితనం, చక్కెర జబ్బు కొలెస్టరాలును పెంచుతాయి. వాటిని తరిమిస్తే కొలెస్టరాలు కూడా పరారు అవుతుంది.

• ఉల్లిపాయ, వెల్లుల్లి కూడా కొలెస్టరాలును తగ్గిస్తాయి. వీటిని వాడటం వల్ల నష్టం అయితే ఏమీ లేదు.

• కొలెస్టరాలు తగ్గ టానికి వాడే మందులు అన్నీ చాలా చెడు స్వభావాన్ని కలిగి ఉంటాయి. జీవన సరళిని మార్చటం ద్వారా కూడా అదుపులో లేక పోతే అప్పుడు మాత్రమే డాక్టర్లు మందులు రాయాలి. రోగులు వేసు కోవాలి.  ఈ సంగతి ఎప్పుడూ గుర్తుంచు కోండి.